Rethinking design for dementia-friendly spaces in care homes

Te veel warmte: Hoe de zorgverlening het voortouw kan nemen in de aanpak van oververhitting

Alain black background 2

Alain Vandecauter

Business Development Manager, Somfy Belux

Alain is Business Development Manager bij Somfy Belux en verantwoordelijk voor België en Luxemburg. Met behulp van Dynamic Solar Shading (DSS) optimaliseert hij het daglichtbeheer in niet-residentiële gebouwen, met een duidelijke focus op mensen en duurzaamheid. Volgens Alain dwingt klimaatverandering ons ertoe om fundamenteel na te denken over de manier waarop we onze gebouwen ontwerpen. In deze context is DSS geen luxe meer, maar een noodzaak. Hij heeft een sterke affiniteit met de zorgsector en speelde een actieve rol bij de integratie van DSS-oplossingen in ziekenhuizen en woonzorgcentra in de Belux-regio.

Introductie

 

Er wordt vaak gezegd dat zonlicht het beste ontsmettingsmiddel is. Het kan de stemming opbeuren en positief beïnvloeden hoe wij de ruimtes ervaren waarin we leven en werken.

 

Maar te veel zonlicht kan schadelijk zijn. Stijgende temperaturen en extreem weer komen steeds vaker voor. Hittegolven vormen nu een serieus risico. Nu het klimaat verandert, moeten wij ons concentreren op het beschermen van de meest kwetsbaren in onze samenleving.

 

In verzorgingshuizen zorgen stijgende temperaturen ervoor dat lichte, open ruimtes hun comfort verliezen en benauwend aanvoelen. Voor bewoners met dementie is dit niet alleen oncomfortabel - het kan gevaarlijk zijn. Warmte kan agitatie verhogen, de slaap verstoren en een toch al kwetsbare gezondheid belasten. En voor het personeel kan dit ook extra stress betekenen en een onaangename werkplek, terwijl zij dag en nacht zorg verlenen aan hun patiënten.

 

Alain Vandecauter laat zien welke uitdagingen zorginstellingen tegenkomen en welke oplossingen comfort, veiligheid en goede zorg voor mensen met dementia kunnen verbeteren.

Het probleem van oudere gebouwen in een groeiende zorgsector

De zorgsector groeit zowel in Europa als in het Verenigd Koninkrijk. Het VK heeft meer dan 16.500 verzorgingshuizen. In de Belux-regio gaat België voorop met meer dan 148.000 bedden voor verpleeg- en residentiële zorg. Dit wordt op de voet gevolgd door Luxemburg. Hoewel moderne faciliteiten worden ontwikkeld, zijn veel zorginstellingen nog steeds gehuisvest in oudere gebouwen zoals verbouwde woningen, voormalige ziekenhuizen of panden die tientallen jaren geleden zijn gebouwd.

Oudere gebouwen waren niet ontworpen voor het huidige klimaat. Vaak ontworpen met natuurlijke ventilatie in gedachten en gepositioneerd om maximale zonwinst te behalen, vangen oudere gebouwen met grote, onbeschermde ramen warmte op. Het raam is vaak verouderd en kan maar aan één kant worden geopend, waardoor de lucht slecht circuleert.

De materialen die in oudere gebouwen worden gebruikt, kunnen ook een probleem zijn. Massieve baksteen of natuursteen heeft de neiging warmte overdag op te nemen en vast te houden, om deze 's nachts langzaam af te geven. Hoewel dit gunstig kan zijn in sommige klimaten, kan het oververhitting tijdens langdurige warme periodes verergeren. Bovendien zijn bouwvoorschriften en -regelgeving veranderd en voldoen veel van deze gebouwen mogelijk niet meer aan de normen van een moderne nieuwbouw.

Het achteraf aanpassen van een ouder gebouw om aan moderne normen te voldoen kan duur en complex zijn. Upgrades om energie-efficiëntie te verbeteren, zoals het toevoegen van isolatie of gebouwen luchtdichter maken om warmteverlies in de winter te verminderen, kunnen onbedoeld warmte lang vasthouden op de momenten dat we dat liever niet willen.

In dementiezorg zijn routine en comfort cruciaal. En oververhitting tijdens een hittegolf kan gevaarlijk zijn. Mensen met dementie kunnen vaak niet uitleggen hoe zij zich voelen. Zij tonen mogelijk geen duidelijke tekenen van warmtestress. Dit betekent dat het personeel alert moet blijven. Zij moeten bewoners koel, gehydrateerd en veilig houden tegen warmtegerelateerde ziektes zoals hitteberoerte. Dit heeft ook een direct effect op het personeel dat geconfronteerd wordt met verhoogde werkdruk en ook gevaar loopt op uitdroging en warmtegerelateerde aandoeningen.

Hoe modern klimaatbestendig bouwontwerp eruit zou moeten zien

Terwijl wij plannen voor de toekomst van bouwontwerp - vooral in ouderenzorgfaciliteiten - moet het voorkomen van oververhitting een topprioriteit zijn. Verschillende belangrijke ontwerpkenmerken kunnen helpen bij het creëren van veiligere, meer comfortabele ruimtes.

1. Passieve koeltechnieken

Natuurlijke ventilatie, thermische massa en effectieve beschaduwing verminderen de behoefte aan mechanische koeling. Deze elementen werken samen om stabiele binnentemperaturen te handhaven.

2. Hoogwaardige isolatie en materialen

Het gebruik van isolatie en materialen die warmte reflecteren---in plaats van absorberen---is essentieel vanaf het ontwerpstadium. Kenmerken zoals koele daken en reflecterende coatings kunnen binnentemperaturen aanzienlijk verlagen.

3. Efficiënte ramen en beschaduwing

Low-E glas geeft een negatief effect ten opzichte van geautomatiseerde zonwering! Permanente horizontale zonwering zoals luifels of luiken, zou standaard moeten worden. Het integreren van dynamische zonwering verbetert ook het comfort en maakt controle over licht en schaduw binnen gebouwen mogelijk. Door beslissingen over de zontoetreding in het ontwerpstadium te maken, kan dynamische zonwering worden aangepast aan het gebouw.

4. Groene daken en wanden

Deze kenmerken zijn niet alleen visueel aantrekkelijk - zij bieden natuurlijke koeling, verminderen warmteabsorptie en verbeteren de luchtkwaliteit.

5. Slimmere Indelingen

Lange, afgesloten gangen vangen warmte op en beperken de luchtstroom. In plaats daarvan zouden ontwerpen prioriteit moeten geven aan open ruimtes met toegang tot natuurlijk licht en frisse lucht.

Door deze elementen te integreren kunnen zorginstellingen bewoners beter beschermen - vooral tijdens hittegolven - en gezondere, meer veerkrachtige omgevingen creëren.

Oplossingen die zorgaanbieders nu zouden moeten overwegen

Het achteraf aanbrengen van dynamische zonwering op bestaand zorgvastgoed is een relatief eenvoudige maar effectieve oplossing, die het comfort voor bewoners en de energie-efficiëntie in gebouwen aanzienlijk kan verbeteren.

Begin met het beoordelen van de huidige oriëntatie van het gebouw, raamgroottes en bestaande constructies die de zontoetreding beperken. De gebieden met de meeste zonwinst zijn degene die geschikt zijn voor de toepassing van zon- en/of lichtwering.

Gebruik professioneel advies om materialen te selecteren die duurzaam en effectief zijn in het reflecteren van warmte. Door automatisering kunnen licht en schaduw worden aangepast aan real-time weersomstandigheden en de behoeften van zorgbewoners. Het geluid van automatisch bedienbare zonwering is een belangrijke factor in ruimtes voor mensen met dementie. Elke verandering in de binnenomgeving kan dementiepatiënten beïnvloeden. Daarom, als u vijf of zes zonweringen heeft die gedurende de dag op en neer bewegen, kies dan voor oplossingen die het minste geluid produceren.

Retrofitting (achteraf aanbrengen van dynamische zonwering) moet zorgvuldig worden voorbereid. Bestaande verwarmings-, ventilatie- en airconditioningsystemen (HVAC) moeten worden overwogen. Hetzelfde geldt voor huidige gebouwbeheersystemen. Dit zorgt ervoor dat geautomatiseerde zonwering eenvoudig kan worden geïntegreerd, gebruikmakend van professionele zonweringsbedrijven.

De noodzaak om opnieuw na te denken over hoe wij zorginstellingen ontwerpen en aanpassen is niet langer optioneel - het is urgent. De effecten van klimaatverandering, extreem weer en extreme hitte zijn er al. Oververhitting is een serieus gezondheidsrisico, vooral voor ouderen en degenen die leven met dementie. Maar met doordacht ontwerp kunnen wij meer doen dan alleen reageren op stijgende temperaturen - wij kunnen ze voorblijven. Van passieve koeling tot slimme zonwering en betere bouwmaterialen, de hulpmiddelen bestaan al. En hoewel het achteraf aanpassen van oudere gebouwen complex kan zijn, kunnen oplossingen zoals dynamische zonweringssytemen een grote impact maken. De uitdaging nu is om ze prioriteit te geven. Want in zorgomgevingen is comfort zorg - en slim ontwerp kan levens redden.